CO2-neutrale methanol, innovatie belooft tonnen aan brandstof

De nieuwe Duitse aanpak kan op termijn ook miljoenen tonnen CO₂-neutrale methanol leveren. Toch bepalen de kosten van groene waterstof, de benodigde investeringen en slimme opschaling of de techniek wereldwijd doorbreekt. In dit blog lees je hoe het werkt, wat het kost en waarom het kansen biedt voor transport en klimaat.

Inhoudsopgave

• Potentieel van CO2-neutrale methanol
• Hoe werkt het proces
• Wat kost CO2-neutrale methanol
• Schaalbaarheid en infrastructuur
• Impact op scheepvaart en klimaat van CO2-neutrale methanol
• Uitdagingen en oplossingen
• Praktijkvoorbeelden en vooruitblik
• Conclusie

Groot potentieel voor CO2-neutrale methanol

Een Duits onderzoekscollectief opende in maart 2025 een demonstratie­ installatie die biogas uit rioolwater omzet in CO₂-neutrale methanol. Het proefproject toont aan dat elke zuiveringsinstallatie niet alleen afval verwerkt maar ook groene energie kan leveren. In Europa staan ongeveer 80 000 installaties. Als tien procent daarvan dit concept toepast, kan het continent al enkele miljoenen tonnen e-methanol per jaar produceren.

Methanol is vloeibaar bij omgevingstemperatuur. Daardoor is opslag eenvoudig. Schepen kunnen het zonder grote aanpassingen bunkeren. Dat maakt het voor namelijk de maritieme sector, verantwoordelijk voor drie procent van de wereldwijde uitstoot, een aantrekkelijk alternatief voor zware stookolie.

Hoe werkt het proces naar CO2-neutrale methanol

Van rioolgas naar schone brandstof

Zuiveringsinstallaties vergisten slib en winnen biogas. Dat biogas bevat namelijk ongeveer zestig procent methaan en veertig procent CO₂. De nieuwe fabriek zuivert het gas, splitst de CO₂ af en laat die daarna in een reactor reageren met duurzaam opgewekte waterstof. Zo ontstaat synthetische methanol zonder fossiele koolstof.

Compact en modulair ontwerp

Het pilot­systeem past in één hal en is modulair. Daardoor kan een beheerder starten met een kleine eenheid en later op­schalen. Een procesingenieur uit het project geeft aan dat dit ontwerp bewust is gekozen zodat bestaande infrastructuur blijft staan. Daarmee blijven civiele kosten beperkt en wordt de bouwtijd kort.

Voordelen ten opzichte van waterstof

Methanol hoeft niet onder extreme druk of bij lage temperatuur te worden opgeslagen. Pompen en tanks zijn relatief goedkoop. Bij waterstof is dat anders. Die eenvoud bespaart niet alleen geld maar ook energie, omdat er geen continue koeling nodig is.

Wat kost CO2-neutrale methanol vandaag en morgen

Huidige productiekosten

De totale kostprijs van e-methanol uit biogeen CO₂ en groene waterstof ligt in 2025 tussen 800 en 1 600 euro per ton. Die bandbreedte ontstaat door verschillen in stroomprijs, schaal en financieringskosten.

Kostendaling richting 2035

Onderzoeks­instituten verwachten ook dat de prijs in 2030 kan dalen tot 600 à 700 euro per ton bij grootschalige opwek van zonne- en windenergie. Tegen 2040 liggen scenario’s zelfs rond 400 euro per ton. Lagere waterstofkosten zijn de belangrijkste drijver, maar ook goedkopere elektrolysers en leereffecten drukken de prijs.

Belangrijkste kostenposten

• Groene waterstof – tot 60 % van de variabele kosten
• CO₂-afvang en -zuivering – circa 70 – 100 euro per ton CO₂
• Capex voor reactoren en opslagtanks
• Onderhoud en energieverbruik van compressoren en pompen

Vergelijking met fossiele brandstoffen met CO2-neutrale methanol

Bij een olieprijs van 70 dollar per vat komt conventionele bunkerolie uit op ongeveer 450 euro per ton. Toch kiezen rederijen steeds vaker voor methanol, omdat strengere CO₂-heffingen op fossiele brandstof de kloof snel dichten. Voor 2028 plant de Internationale Maritieme Organisatie een wereldwijd prijsmechanisme voor CO₂-uitstoot.

Schaalbaarheid en infrastructuur voor CO2-neutrale methanol

Europese kansen

Een gemiddelde installatie voor afvalwater produceert genoeg biogas om jaarlijks 2 000 tot 5 000 ton methanol te maken. Wanneer Europa vijf procent van zijn installaties uitrust, ontstaat al een netwerk dat vijf miljoen ton per jaar kan leveren. Dat volume dekt ongeveer tien procent van de huidige mondiale vraag naar scheepsbrandstof voor korte en middellange afstanden.

Integratie met bestaande zuiveringsinstallaties voor CO2-neutrale methanol

Omdat het procedé de bestaande vergisting benut, hoeven exploitanten hun slibverwerking niet om te bouwen. Ze plaatsen alleen extra units voor CO₂-afvang, elektrolyse en synthese. Dit beperkt de vergunning­procedure en versnelt de uitrol.

Logistiek voordeel bij CO2-neutrale methanol

Methanol kan via het huidige benzine- en dieselwegennet worden vervoerd. Terminals voor bio-ethanol zijn geschikt na kleine aanpassingen. Dat betekent minder investeringen in pijpleidingen of speciale bunkerschepen.

Impact op scheepvaart en klimaat van CO2-neutrale methanol

Snelle emissiereductie

Door overschakeling van zware olie naar CO₂-neutrale methanol kan een schip zijn well-to-wake emissies met 70 – 100 % verlagen, afhankelijk van de herkomst van de stroom voor waterstofproductie.

Beleid stimuleert vraag

De IMO eist dat in 2030 ten minste vijf procent van de energie in de internationale scheepvaart uit bijna nul-emissiebrandstoffen komt. Methanol is een van de weinige opties die al op korte termijn grootschalig leverbaar is.

Extra voordelen

• Lagere uitstoot van zwavel en fijnstof
• Snellere retrofits in vergelijking met ammoniak
• Hogere veiligheid dan LNG door hogere vlampunt

Uitdagingen en oplossingen op weg naar CO2-neutrale methanol

Beschikbaarheid van groene waterstof

Waterstof is echter nog schaars. Project­partners lossen dit op door langdurige stroomcontracten met zonne- en windparken af te sluiten. Daarnaast ontwikkelen zij elektrolysers die flexibel draaien en zo meebewegen met variabele stroomprijzen.

Financiering

Eerste fabrieken zijn kapitaalintensief. Regionale klimaatfondsen verlagen de drempel via zachte leningen. Banken zien methanol steeds meer als transitietechnologie en bieden gunstige rentes, vooral wanneer er langdurige bunker­contracten met rederijen liggen.

Veiligheidsregels

Opslag en bunkering vergen duidelijke protocollen. Internationale normen zijn in ontwikkeling. Standaardisatie voorkomt vertraging bij vergunningen.

Praktijkvoorbeelden en vooruitblik

Demo-installaties groeien door

Naast de Duitse pilot werken bovendien zuiverings­installaties in Scandinavië en Zuid-Europa aan soortgelijke concepten. Partnerschap tussen afvalwaterbeheerders en energie­bedrijven versnelt kennisdeling. Elke nieuwe installatie verkleint eveneens de kostprijs door schaalvoordelen.

Ervaringen uit Mannheim

Procesoperators melden ook dat de eerste runs stabiel verlopen. Restwarmte uit the reactor verwarmt slib­­drogers op de site. Hierdoor daalt het elektriciteits­verbruik van de zuiverings­installatie met twintig procent. Dankzij deze synergie verdient de locatie ook geld als energieleverancier. {index=10}

Toekomstige innovaties

Onderzoekers testen katalysatoren die methanol bij lagere druk maken. Daardoor dalen de compressie­kosten. Tegelijk komt biogene CO₂ beschikbaar uit andere bronnen zoals papier­fabrieken. Dat vergroot de feedstockbasis en verlaagt transportafstanden.

Conclusie: CO2-neutrale methanol biedt realistische route naar schoon transport

Rioolwater­zuivering krijgt een tweede leven als groene energiecentrale. Door de combinatie van biogas, hernieuwbare waterstof en een modulair reactor­ontwerp kan Europa vervolgens binnen tien jaar miljoenen tonnen CO₂-neutrale methanol produceren. De brandstof past in bestaande motoren, beperkt logistieke aanpassingen en ondersteunt de klimaat­doelen van de scheepvaart. Kosten dalen daarnaast mee met de prijs van groene stroom. Investeringen, waterstof­beschikbaarheid en internationale regels blijven kritieke factoren, maar de technische basis staat nu vast. Wie nu instapt, wint ervaring, bespaart emissies en positioneert zich voor een markt die snel groeit.