Houtkachel verboden, alles over regels, toekomst en discussies

1. Kunnen ze houtkachels verbieden?

Een vaak gestelde vraag is of de overheid zomaar een verbod kan instellen op het bezit en gebruik van houtkachels. Dit raakt diverse rechtsgebieden, zoals het eigendomsrecht, de Europese regelgeving rondom emissies en de bevoegdheden van gemeenten versus de Rijksoverheid. Laten we die vraag dus van meerdere kanten benaderen.

1.1 Juridische kaders en eigendomsrecht

In Nederland is het eigendomsrecht sterk verankerd in de wet. Het bezit van een houtkachel valt daaronder. Een houtkachel is niet zomaar een illegaal voorwerp, zoals wapens of andere verboden goederen. De rijksoverheid stelt landelijke regels en normen voor luchtkwaliteit, maar over het algemeen bepaalt de Wet milieubeheer vooral de kaders waarbinnen verbrandingstoestellen, zoals een houtkachel, mogen functioneren. Daarnaast zijn er regelingen in het Bouwbesluit die voorschrijven hoe een schoorsteen en afvoerkanaal geïnstalleerd moeten zijn.

Op basis van dit wettelijke kader kunnen gemeenten niet eenvoudig zeggen: “Wij verbieden per direct alle houtkachels binnen onze gemeente.” Dit zou al snel een te grote inbreuk op het eigendomsrecht zijn. Er moeten dan heel zware argumenten voorhanden zijn, bijvoorbeeld dat er geen andere minder vergaande maatregelen denkbaar zijn om de luchtkwaliteit te beschermen. De meeste gemeenten kiezen er dan ook voor om het gebruik van houtkachels te reguleren in plaats van het bezit.

1.2 Europees beleid en luchtkwaliteitsnormen

Ook internationaal zijn er richtlijnen die de uitstoot van schadelijke stoffen, waaronder fijnstof, moeten beperken. De Europese Unie stelt grenswaarden voor bijvoorbeeld PM2.5 en PM10-concentraties in de buitenlucht. Als blijkt dat een lidstaat deze normen overschrijdt en houtstook daar een grote bijdrage aan heeft, kan de EU druk uitoefenen om de nationale wetgeving aan te scherpen. Dit zou uiteindelijk kunnen leiden tot strengere beleidsmaatregelen. Of dit in extreme gevallen resulteert in een verbod op (bepaalde types) houtkachels, hangt af van de politieke wil en de onderbouwing dat er geen andere opties zijn.

1.3 Gemeentelijke bevoegdheden

Hoewel gemeenten dus niet zomaar het bezit van houtkachels kunnen verbieden, hebben ze wel de bevoegdheid om overlast te beperken via de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Ze kunnen bijvoorbeeld vastleggen dat je niet mag stoken bij windstil weer of mist, of dat je kachel aan bepaalde emissie-eisen moet voldoen. Daarnaast kan een gemeente bij excessieve rookoverlast maatregelen nemen tegen de overtreder, zoals een stookverbod voor die specifieke situatie.

1.4 Conclusie: Verbod vs. beperkingen

De vraag “Kunnen ze houtkachels verbieden?” heeft niet een eenduidig antwoord. Juridisch kán er veel, maar er zijn hoge drempels en het zou politiek en maatschappelijk gevoelig liggen. Het is realistischer dat we strenge(re) restricties zien, in plaats van een algeheel verbod. Denk aan verplichte filters, strengere emissienormen, stookvrije periodes of boetes bij overlast. Een houtkachelverbod als zodanig is dus niet de meest voor de hand liggende maatregel, maar we zien wel dat er steeds meer aandacht is voor het terugdringen van schadelijke houtrook emissies.

2. Welke toekomst is er voor houtkachels?

De houtkachel heeft in Nederland een lange traditie. Vroeger was het stoken van hout dé manier om je huis te verwarmen, maar tegenwoordig hebben we allerlei andere verwarmingsmethoden die als schoner en efficiënter worden gezien. Toch blijven houtkachels populair vanwege de sfeer, de onafhankelijkheid van gas of elektra en de beleving van een echt houtvuur. Maar hoe ziet de toekomst eruit nu er steeds meer kritiek komt op de luchtvervuiling die houtrook veroorzaakt?

2.1 Technologische ontwikkelingen

De laatste jaren is er veel innovatie op het gebied van kachels. Moderne kachels zijn schoner, hebben een hoger rendement en stoten minder fijnstof uit dan oudere modellen. Fabrikanten werken aan geavanceerde verbrandingstechnieken met secundaire en tertiaire verbranding, waardoor de rookgassen beter worden afgebroken. Ook pelletkachels winnen aan populariteit. Hierbij worden kleine houtkorrels in een gecontroleerd proces verbrand, wat zorgt voor minder rook en een hoger gebruikersgemak.

In de toekomst zou de overheid kunnen bepalen dat alleen nog houtkachels met een bepaalde emissienorm worden toegestaan. Het kan ook zijn dat er filters verplicht gesteld worden. Zo zien we in sommige Europese landen al initiatieven waarbij roetfilters of katalysatoren op kachels zijn geïntroduceerd. Als deze technologie goedkoper en toegankelijker wordt, kan dat de houdbaarheid van de houtkachel verlengen, omdat de milieu-impact geringer is.

2.2 Klimaat en energietransitie

Een andere belangrijke factor is de energietransitie. Nederland wil van het gas af en zet in op duurzame alternatieven zoals warmtepompen, zonne-energie en geothermie. In dat licht worden houtkachels vaak gezien als minder ‘high-tech’ of minder efficiënt. Toch kan houtstook, mits het hout afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen, CO₂-neutraal zijn. Dit geldt echter alleen als je het hout goed droogt, efficiënt verbrandt en de emissies beperkt.

Tegelijk groeit de aandacht voor gezondheid. Fijnstof en roetdeeltjes hebben een negatieve invloed op mensen met longaandoeningen. Daarom kan de druk op houtstook toenemen. Er is een reële kans dat de houtkachel in de toekomst een meer marginale rol zal spelen in onze verwarming systemen. Hij blijft bestaan voor de liefhebber, maar onder strengere voorwaarden en minder frequent gebruik.

2.3 Sfeer vs. overlast

Voor veel gebruikers staat de houtkachel symbool voor gezelligheid en onafhankelijkheid. Zeker in landelijke gebieden, waar buren op grotere afstand wonen, kan het stoken van hout minder overlast veroorzaken. In dichtbebouwde steden zijn de klachten over rook en stank juist talrijker. De maatschappelijke acceptatie van houtstook kan door die verschillen in overlast sterk variëren.

Als de trend van toenemende regelgeving zich voortzet, krijgen we mogelijk een situatie waarin alleen geavanceerde, lage-emissie kachels nog zijn toegestaan. Daarnaast zullen er steeds meer voorlichtingscampagnes en controles komen om foutief stookgedrag tegen te gaan. Zo kan de toekomst van de houtkachel in Nederland er een zijn waarin hij niet volledig verdwijnt, maar wel aan strikte voorwaarden wordt gebonden.

3. In welke provincie mag je geen hout stoken?

De vraag wordt vaak gesteld of er bepaalde provincies zijn waar houtstoken volledig verboden is. Het antwoord is simpelweg: nee, er is geen enkele provincie in Nederland die een algeheel verbod op houtstook heeft ingevoerd. Het beleid verschilt echter wel per regio, afhankelijk van de bevolkingsdichtheid, de mate van luchtvervuiling en de lokale politieke agenda.

3.1 Verschillen per gemeente

Binnen elke provincie vind je gemeenten die strengere regels hanteren dan andere. Zo zijn er stedelijke gemeenten in Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Noord-Brabant die bij ongunstige weersomstandigheden een stookalert afkondigen. Dat houdt in dat er een dringend advies (of soms zelfs een verbod) geldt om géén hout te stoken. Dit gebeurt met name wanneer er weinig wind is of mist, omdat de rook dan blijft hangen.

In landelijke gebieden, zoals in delen van Groningen, Friesland of Drenthe, is de bebouwingsdichtheid lager. De kans op rookoverlast is daardoor kleiner. Toch kunnen gemeenten ook daar regels opleggen als er veel klachten zijn. Deze regels staan doorgaans in de APV. Dat maakt het beleid erg lokaal van aard.

3.2 Provinciale rol

De provincie zelf heeft geen directe wettelijke bevoegdheid om een houtkachelverbod in te stellen. Wel kan een provincie bepaalde milieuregels aanscherpen of projecten subsidiëren die de luchtkwaliteit verbeteren. Dit kan indirect invloed hebben op houtstook. Denk aan investeringen in voorlichtingscampagnes of het opzetten van meetnetwerken om fijnstof te meten. Daarnaast kunnen provincies samenwerken met gemeenten om beleid op elkaar af te stemmen.

3.3 Conclusie: Geen totaalverbod

Er bestaat dus geen provincie waar je helemaal geen hout mag stoken. Lokale verschillen bestaan wel degelijk, maar op provinciaal niveau wordt er geen alomvattend verbod opgelegd. Controleer daarom altijd de gemeentelijke richtlijnen, zeker als je een nieuwe kachel wilt installeren of intensief van plan bent te gaan stoken. Daar vind je de meest actuele voorschriften over het gebruik van houtkachels en eventuele restricties bij stookalerts.

4. Is het verstandig om een houtkachel te kopen?

Of een houtkachel aanschaffen op dit moment een verstandige keuze is, hangt af van diverse factoren. Denk aan je woonomgeving, de mate van isolatie van je huis, je budget, je persoonlijke voorkeuren en eventuele toekomstige regelgeving. Laten we enkele belangrijke overwegingen doornemen.

4.1 Voordelen en mogelijkheden

• Sfeer en gezelligheid: een houtkachel biedt warmte en een authentieke beleving van vlammen en geknisperd hout. Veel mensen vinden dit heel aangenaam.
• Onafhankelijkheid: als je off-grid wilt gaan of minder afhankelijk wilt zijn van gas en elektra, kan een houtkachel uitkomst bieden. Zeker in landelijke gebieden met toegang tot eigen houtvoorraad is dit aantrekkelijk.
• Moderne, efficiënte kachels: de nieuwste kachels zijn stukken schoner dan verouderde modellen. Ze verbruiken minder hout en stoten minder fijnstof uit.
• Noodvoorziening: bij een eventuele storing in gas- of stroomvoorziening heb je nog altijd een warmtebron.

4.2 Nadelen en aandachtspunten

• Rookoverlast: in stedelijke of dichtbebouwde gebieden kan je rook snel hinder veroorzaken voor omwonenden. Hierover ontstaan soms burenruzies.
• Toekomstige regels: met de toenemende aandacht voor luchtkwaliteit is het mogelijk dat er nieuwe beperkingen komen. Je kan over een paar jaar geconfronteerd worden met strengere emissie-eisen of zelfs stookverboden tijdens bepaalde periodes.
• Veiligheid: een houtkachel moet goed worden geïnstalleerd om brandgevaar en rooklekkage te voorkomen. Regelmatig onderhoud en schoorsteenvegen zijn essentieel.
• Kosten: de aanschaf en installatie van een kwalitatieve kachel en een geschikt rookkanaal zijn niet goedkoop. Daarnaast vergt het opslaan en drogen van hout ruimte en aandacht.

4.3 Afweging: woonomgeving en gedrag

Als je vrijstaand woont en geen directe buren hebt, is de kans op overlast kleiner. Dan kan een houtkachel een prettige en relatief duurzame keuze zijn, mits je verantwoord stookt en zorgt voor goed gedroogd hout. In een stedelijke wijk kan het lastiger zijn, vanwege de klachten die kunnen ontstaan. Het is bovendien raadzaam om je te verdiepen in eventuele lokale regels.

Kortom, een houtkachel kopen is zeker niet per definitie onverstandig, maar vraagt wel om een bewuste afweging. Ga na hoeveel je bereid bent te investeren, hoe intensief je van plan bent te stoken en of je woning geschikt is voor een moderne kachel met voldoende trek in de schoorsteen. Houd er ook rekening mee dat het politieke en maatschappelijke klimaat kan veranderen, wat de gebruiksmogelijkheden in de toekomst kan beperken.

5. Wanneer moet een houtkachel vervangen worden?

Het bezit van een houtkachel betekent niet dat je hem tot in lengte van jaren kunt blijven gebruiken zonder onderhoud of vervanging. Er zijn meerdere redenen waarom het verstandig of zelfs noodzakelijk kan zijn om een oudere kachel te vervangen. Hieronder zetten we de belangrijkste argumenten op een rij.

5.1 Veiligheid en technische slijtage

Een houtkachel heeft te maken met hoge temperaturen en rookgassen. Na jarenlang intensief gebruik kunnen onderdelen versleten raken. Denk aan scheuren in de vuurvaste stenen, vervormde metalen platen of defecte afdichtingen bij de deur. Dit kan tot rooklekkage leiden en zelfs koolmonoxide problemen opleveren. Het is daarom van belang om je kachel periodiek te laten inspecteren door een professional. Als blijkt dat essentiële onderdelen niet meer te repareren zijn, is vervanging de enige veilige optie.

5.2 Emissies en rendement

Oudere kachels hebben doorgaans een lagere verbrandingsefficiëntie en stoten meer fijnstof en roetdeeltjes uit. Daarnaast verbranden ze meer hout voor dezelfde warmteopbrengst. Door een verouderd systeem te blijven gebruiken, loop je niet alleen het risico dat buren sneller overlast ervaren, maar mogelijk ook dat de overheid in de toekomst strengere regels gaat handhaven, zoals minimale emissienormen. Een moderne kachel kan aan die nieuwe eisen voldoen en is qua stookkosten meestal voordeliger.

5.3 Veranderingen in de woning

Als je je woning grondig isoleert of overschakelt op een warmtepomp, kan de luchtdichtheid in huis veranderen. Een traditionele houtkachel heeft vaak een aanzienlijke luchttoevoer nodig. In een bijna hermetisch afgesloten woning kan dat voor problemen zorgen, zoals slechtere trek of zelfs het aanzuigen van rook in je woonruimte. Moderne kachels met een buitenluchtaansluiting of speciale ventilatiesystemen kunnen dan uitkomst bieden. Het is dus raadzaam om bij renovatie te bekijken of je huidige kachel nog wel geschikt is.

5.4 Door overheid of verzekeraar verplicht

In sommige situaties kan de gemeente of zelfs je verzekeraar aangeven dat je kachel niet meer aan de actuele veiligheidseisen voldoet. Bijvoorbeeld omdat een roetmeting aantoont dat de kachel niet meer schoon brandt of omdat de installatie niet goed is uitgevoerd. In zulke gevallen kan het zo zijn dat je wordt verplicht om de installatie te moderniseren of te vervangen. Laat je dus regelmatig informeren en zorg dat alles up-to-date is.

5.5 Samenvattend advies

Een houtkachel moet je vervangen als de veiligheid in het geding komt, de emissies te hoog zijn, je woning zodanig verandert dat de kachel niet meer past of als de regelgeving aanscherpt. Vaak levert een nieuwe, efficiëntere kachel niet alleen een schonere verbranding op, maar ook een verbetering van het stookgemak. Houd er rekening mee dat de aanschafkosten significant kunnen zijn, maar dat je daar tegenover wel het voordeel krijgt van een veilig, toekomstbestendig en beter presterend toestel.

6. Waarom kunnen gemeenten de aanwezigheid van houtkachels niet verbieden, maar wél regels stellen aan het gebruik ervan?

Deze vraag speelt een centrale rol in de discussie over houtkachel verboden. Regelmatig hoor je in de media: “Waarom schaffen gemeenten de houtkachel niet gewoon af?” De kern van het antwoord ligt in de verdeling van bevoegdheden binnen de Nederlandse rechtsorde en het eigendomsrecht.

6.1 Eigendomsrecht en landelijke wetgeving

De landelijke overheid heeft bij wet geregeld dat Nederlanders allerlei vormen van eigendom kunnen hebben, zolang deze niet expliciet verboden zijn (zoals illegale wapens). Een houtkachel valt niet onder verboden voorwerpen. Het hebben van een houtkachel is dus in beginsel legaal. Gemeenten kunnen niet boven de landelijke wet staan door zonder meer te bepalen dat je een bepaald voorwerp niet mag bezitten. Dat zou een onevenredige inbreuk zijn op het eigendomsrecht.

6.2 Gebruik vs. bezit

In plaats van het bezit van houtkachels aan te pakken, richten gemeenten zich op het gebruik ervan. Ze kunnen in de APV regels opnemen over rookoverlast, stooktijden of weersafhankelijke stookverboden. Als iemand stookt bij windstil of mistig weer, kan dit snel leiden tot overlast. Via de APV kan de gemeente dan handhaven en de kacheleigenaar opdragen het stoken te stoppen. Zo wordt het gebruik gereguleerd, zonder dat het eigendomsrecht rechtstreeks wordt aangetast.

6.3 Bestaande technische eisen

Verder bestaan er in het Bouwbesluit voorschriften over de installatie van rookkanalen. Een kachel moet veilig worden geplaatst en mag niet zomaar rook in de woonomgeving verspreiden. Gemeenten controleren via de omgevingsvergunningen of deze bouwvoorschriften worden nageleefd. Ook hier gaat het om ‘hoe’ de kachel wordt geïnstalleerd en gebruikt, niet om het feit dat iemand überhaupt een kachel heeft.

6.4 Handhaving bij overlast

Bij aanhoudende klachten over rookoverlast kan de gemeente onderzoek doen. Als blijkt dat iemand significant bijdraagt aan luchtverontreiniging in de directe omgeving, kan de gemeente optreden. Dit kan ertoe leiden dat de bewoner verplicht wordt aanpassingen te doen, zoals de aanschaf van een schonere kachel of het verhogen van de schoorsteen. In extreme gevallen kan de gemeente een plaatselijk stookverbod opleggen, maar dat is dus niet hetzelfde als een verbod op het bezitten van het toestel.

6.5 Conclusie

Gemeenten hebben juridisch geen grond om zomaar de aanwezigheid van houtkachels te verbieden, want dat zou botsen met landelijke wetgeving en het eigendomsrecht. Wel kunnen zij beperkingen opleggen aan het gebruik van kachels, vooral om overlast en gezondheidsrisico’s te verminderen. Zo ontstaat er een spanningsveld tussen persoonlijke vrijheid en collectief belang. De discussie hierover is nog lang niet uitgewoed, zeker nu de roep om schonere lucht steeds luider klinkt.

7. Gemeenten in Nederland die in het nieuws zijn omtrent houtkachelverbod

In de media verschijnen regelmatig berichten dat sommige Nederlandse gemeenten houtkachels willen verbieden of sterk aan banden willen leggen. Hoewel een totaalverbod er (nog) niet is, zien we wel tal van initiatieven en experimenten. Hieronder noemen we een aantal gemeenten die in het nieuws zijn geweest, zonder specifiek namen van bedrijven te vermelden.

7.1 Amsterdam

De gemeente Amsterdam kijkt kritisch naar de luchtkwaliteit in de stad. Het gemeentebestuur overweegt al langere tijd om vormen van houtstook te reguleren. Er zijn voorlichtingscampagnes geweest die inwoners oproepen om niet te stoken bij windstil weer of mist. Ook wordt er serieus onderzocht of bepaalde wijken of nieuwbouwwijken stookvrij kunnen worden. Tot op heden is er geen verbod ingesteld, maar de gemeente is zeker niet afkerig van strengere maatregelen in de toekomst.

7.2 Utrecht

Ook Utrecht neemt de luchtkwaliteit serieus. Er zijn buurten waar bewoners klagen over rook die via ventilatiesystemen naar binnen trekt. De gemeente zet in op informatievoorziening en stimuleert bewoners om oude kachels in te ruilen voor modernere, schonere modellen. Soms gaan er stemmen op in de gemeenteraad om een verbod te overwegen in dichtbebouwde wijken. Vooralsnog heeft Utrecht gekozen voor een beleid van bewustwording en handhaving bij ernstige overlast.

7.3 Rotterdam

Rotterdam staat bekend om zijn haven en industrie, maar houtrook is ook hier een factor in de luchtvervuiling. De gemeente wil in samenwerking met bewoners de uitstoot van schadelijke stoffen verminderen. Er zijn voorstellen gedaan om oudere, sterk vervuilende kachels te vervangen of zelfs te verbieden, maar dat stuit op de hierboven genoemde juridische beperkingen. Rotterdam kiest er daarom voor om via voorlichting, subsidies en mogelijk stookalerts de overlast te beperken.

7.4 Den Haag

Den Haag is een dichtbebouwde stad met veel rijtjeswoningen. Hierdoor kan rookoverlast in sommige straten groot zijn. De gemeenteraad heeft meerdere malen gedebatteerd over de mogelijkheid om houtkachels helemaal uit nieuwbouwwijken te weren. Ook heeft men gekeken naar strengere handhaving bij klachten. Hoewel er nog geen definitieve stap naar een totaalverbod is gezet, blijft het onderwerp actueel op de politieke agenda.

7.5 Nijmegen

Nijmegen profileert zich als een van de groenste steden van het land en wil voorop lopen in duurzaam beleid. Houtrook staat op de radar, omdat sommige buurten sterk verontreinigd raken als veel mensen tegelijk stoken. De gemeente heeft overwogen of er een meldplicht kan komen voor nieuwe kachels, zodat men beter kan bijhouden hoeveel kachels er in gebruik zijn. Een echt verbod is ook hier niet ingevoerd, maar de druk om maatregelen te nemen is voelbaar.

7.6 Overige gemeenten

Daarnaast zijn er nog andere gemeenten in Nederland die de media haalden met discussies rond houtkachel verboden. Denk aan plaatsen als Arnhem, Amersfoort, Hilversum, Breda, Leiden, Enschede en vele anderen. In de meeste gevallen gaat het om klachten van omwonenden, plannen voor stookalerts of oproepen tot schonere alternatieven. Geen enkele gemeente heeft echter een algeheel verbod ingevoerd dat permanent van kracht is voor alle bewoners.

8. Waarom willen gemeenten de houtkachels verbieden, en willen de mensen dat wel?

De wens van sommige gemeenten om houtkachels te beperken of te verbieden, komt voort uit diverse overwegingen. Tegelijk is de mening van burgers verdeeld. De een geniet van een sfeervol vuur, terwijl de ander last heeft van de rook. Hier bespreken we de voornaamste redenen en standpunten.

8.1 Redenen van gemeenten

• Gezondheid: gemeenten hebben een plicht om de volksgezondheid te beschermen. Fijnstof, roet en andere stoffen in houtrook kunnen schadelijk zijn, vooral voor mensen met luchtwegaandoeningen.
• Luchtkwaliteitsnormen: Nederland moet voldoen aan Europese regels voor luchtkwaliteit. Als houtstook een belangrijke bijdrage levert aan overschrijdingen, kunnen gemeenten zich gedwongen voelen in te grijpen.
• Klachten en overlast: gemeentelijke instanties ontvangen regelmatig klachten over rook, stank en gezondheidsproblemen. Een (gedeeltelijk) verbod kan de snelste manier lijken om deze problemen te verminderen.
• Duurzaamheid: veel steden willen hun CO₂-uitstoot verlagen en hebben een “groen” imago hoog in het vaandel staan. Hoewel hout soms als CO₂-neutraal wordt gezien, is de fijnstof problematiek een belangrijk punt van zorg.

8.2 Standpunten van bewoners

De bevolking is beslist niet unaniem in deze kwestie. Een aanzienlijke groep inwoners ervaart ernstige hinder van rook en pleit voor strenge maatregelen. Met name mensen met astma of andere luchtwegproblemen hebben er baat bij als er minder houtrook in de directe omgeving is. Zij vinden dat hun recht op gezonde lucht zwaarder weegt dan iemands wens om te stoken.

Tegelijk is er een grote groep kacheleigenaars die zich bezighoudt met verantwoord stookgedrag en geen overlast veroorzaakt, maar vreest dat een algeheel verbod hen óók zou treffen. Zij zien hun houtkachel als een duurzame en gezellige warmtebron. Daarnaast hechten sommigen waarde aan de traditionele manier van stoken of hebben ze een eigen bos dat hen voorziet van snoeihout. De meningen lopen uiteen en dat maakt de politieke besluitvorming ingewikkeld.

8.3 Politieke en maatschappelijke balans

Gemeenten zoeken naar balans. Ze willen enerzijds de gezondheid- en milieuproblemen aanpakken en anderzijds de vrijheid van individuele bewoners niet onnodig beperken. Daarom zien we dat het debat meestal uitkomt op gedeeltelijke oplossingen, zoals stookalerts, restricties bij bepaalde weersomstandigheden of verplichte aanpassingen aan oudere kachels. Een totaalverbod ligt gevoelig en zou waarschijnlijk op veel weerstand stuiten.

8.4 Zullen mensen een verbod aanvaarden?

Of mensen bereid zijn om een verbod te aanvaarden, hangt vaak af van de situatie waarin ze verkeren. In stedelijke omgevingen met veel rookoverlast zien we meer draagvlak voor een streng beleid dan in landelijk gebied, waar de overlast minimaal is. Bovendien speelt mee of er aantrekkelijke alternatieven voor verwarming voorhanden zijn. Als duurzame alternatieven betaalbaar en eenvoudig toepasbaar worden, kan de weerstand tegen een houtkachelverbod afnemen. Zolang er echter onduidelijkheid en beperkte keuzes zijn, blijft een verbod voor velen onacceptabel.

9. Regels aan houtkachel en schoorstenen

Nu we hebben gezien dat er geen direct houtkachelverbod geldt, maar wel steeds meer wordt gesproken over strengere maatregelen, is het goed om te weten welke regels er al gelden. Hieronder bespreken we kort de belangrijkste richtlijnen en verplichtingen rondom het gebruik van houtkachels en de installatie van schoorstenen.

9.1 Bouwbesluit en technische voorschriften

Het Bouwbesluit bevat eisen voor de veiligheid van stookinstallaties. Zo moet een kachel vakkundig worden geïnstalleerd, moet het rookkanaal de juiste diameter en trek hebben en moeten brandbare materialen op voldoende afstand blijven. Hierdoor is het risico op brand en koolmonoxidevergiftiging minder groot. Een verkeerde installatie kan tot gevaarlijke situaties leiden, dus laat dit altijd door een professional uitvoeren of controleren.

9.2 APV en gebruiksregels

Zoals eerder vermeld, kunnen gemeenten in hun APV regels opnemen over het stoken. Denk aan bepalingen over stookverboden bij windstil of mistig weer, boetes bij bewezen overlast of specifieke emissie-eisen voor nieuwe installaties. Deze regels verschillen van plaats tot plaats en zijn vaak afhankelijk van de dichtheid van de bebouwing en het aantal klachten dat binnenkomt. Ook kan een gemeente ervoor kiezen om in bepaalde nieuwbouwwijken het plaatsen van open haarden of houtkachels te ontmoedigen of zelfs te verbieden.

9.3 Schoorsteenvegen en verzekering

Veel verzekeraars stellen als eis dat je je schoorsteen regelmatig laat vegen. Zo voorkom je de opbouw van roet en creosoot, die tot schoorsteenbrand kan leiden. Bovendien verbetert een schone schoorsteen de verbranding, wat weer goed is voor het milieu en je portemonnee. Als je kunt aantonen dat je jaarlijks of eens in de twee jaar een erkende schoorsteenveger inschakelt, voldoe je meestal aan de polisvoorwaarden. Controleer dit echter wel bij je eigen verzekeraar, want de regels variëren.

9.4 Verboden brandstoffen

In Nederland is het over het algemeen verboden om behandeld of geverfd hout te verbranden. Ook het stoken van afvalmaterialen is niet toegestaan. Dit is niet alleen slecht voor de luchtkwaliteit, maar kan ook tot gevaarlijke dampen en geuroverlast leiden. Gebruik dus alleen schoon, onbehandeld en droog hout met een laag vochtpercentage (onder de 20%). Zo beperk je de uitstoot van fijnstof en zorg je dat je kachel een zo hoog mogelijk rendement behaalt.

9.5 Mogelijke toekomst van regels

De kans is groot dat de komende jaren nog strengere voorschriften ingevoerd zullen worden. Zowel vanuit de rijksoverheid als op lokaal niveau komen steeds meer geluiden dat houtrook beter gereguleerd moet worden. Denk aan verplichte filters, verdergaande emissienormen voor nieuwe kachels of zelfs het verplicht uitfaseren van oudere, vervuilende modellen. Vooralsnog is er geen nationale wet die houtkachels in particuliere woningen verbiedt, maar de trend wijst duidelijk in de richting van verdere beperking van rookoverlast en milieuschade.