Huurder gaat betalen voor zonnestroom.

Inleiding

Waarom is er zoveel te doen over de stelling dat een huurder gaat betalen voor zonnestroom. In de afgelopen jaren hebben verhuurders massaal geïnvesteerd in zonnepanelen. Dat leek een goed idee. De gedachte was: als er duurzaam vermogen op daken ligt, kunnen huurders profiteren van goedkopere energie. Er zou minder afhankelijkheid zijn van fossiele brandstoffen en het zou positief uitpakken voor het milieu. Minder CO2 uitstoot en lagere energierekeningen leken de belangrijkste doelen.

Toch blijkt nu dat sommige huurders financieel achterblijven. De belofte van betaalbare groene stroom verandert in een onaangename verrassing. We zien dat de huurder gaat betalen, vaak meer dan verwacht. Dat leidt tot onvrede. Mensen voelen zich niet gehoord. Het idee was dat een kleiner deel van de kosten voor rekening van de bewoner zou komen, terwijl het voordeel van de zonnepanelen ruimschoots aanwezig zou zijn. In de praktijk verandert dit nu. De belangrijkste redenen liggen in de hoogte van de servicekosten, de ontwikkelende salderingsregeling en de manier waarop corporaties hun investeringen doorberekenen.

In dit artikel leggen we uit hoe deze situatie is ontstaan. We onderzoeken welke factoren hebben geleid tot veranderende kosten, hoe regelgeving rond salderen op de schop gaat en waarom dat gevolgen heeft voor mensen met een huurwoning. We bespreken ook de impact op CO2 reductie en duurzaamheid, want dat is voor velen een belangrijk motief om zonnepanelen te installeren. Bovendien komt aan bod hoe huurders zich hierover voelen. Tot slot bekijken we welke oplossingen er mogelijk zijn en hoe de toekomst eruit zou kunnen zien.

Achtergrond en ontwikkeling

De oorspronk van grootschalig zonnepanelenbeleid

In het verleden lag de nadruk bij woningverhuurders en verhuurmaatschappijen op het onderhouden van woningen en het betaalbaar houden van de huur. Met de komst van duurzaamheidsdoelen en de verhoogde aandacht voor een lagere CO2 uitstoot ontstond de wens om huizen te verduurzamen. Zonnepanelen waren een logisch onderdeel van die strategie. Ze leveren stroom uit een onuitputtelijke bron en dragen direct bij aan minder verbruik van fossiele brandstoffen.

Eerst waren zonnepanelen een kostbare investering. Toch zag men dat de prijzen van panelen daalden. Energie werd duurder en zonnepanelen werden steeds interessanter. Om deze installaties te bekostigen, sloten sommige verhuurders contracten met installateurs. Anderen betaalden het zelf en berekenden een deel van de kosten aan de huurder door. Vaak ging het om een redelijke bijdrage, omdat de opbrengst van de panelen voor de huurder hoger zou zijn dan de extra kosten. Op die manier voelde het als een win-win.

Waarom werd dit destijds zo aantrekkelijk gevonden

Het idee van zonnestroom wekte enthousiasme omdat het meerdere doelen tegelijk diende. Er was sprake van een streven naar minder klimaatbelasting. Groene energie vermindert de uitstoot van schadelijke gassen en dat is gunstig voor het milieu. Daar komt bij dat iedereen verlangt naar lagere energierekeningen, zeker als de energietarieven blijven stijgen. Toen de eerste berekeningen lieten zien dat bewoners maandelijks goedkoper uitkwamen, werd het steeds populairder om dit grootschalig toe te passen.

Vooral in sociale huurwoningen werd dit idee aantrekkelijk, maar de huurder gaat betalen. Er was vaak een groter dakoppervlak beschikbaar, waardoor het plaatsen van meerdere panelen mogelijk was. De gedachte was dat het niet alleen het milieu zou helpen, maar ook de sociale lasten zou verlichten. We willen immers graag dat mensen met een lager inkomen ook de kans krijgen om te profiteren van verlaagde energielasten. Dat doel was de voornaamste motivatie.

Ontwikkeling van servicekosten en tarieven

Na de initiële investeringen kwamen echter servicekosten in beeld. De huurder gaat betalen via een maandelijkse bijdrage. Die bijdrage zou volgens de afspraken in verhouding moeten staan tot de voordelen. Er was een rekensom waarbij men uitging van een bepaalde opbrengst in kilowattuur en een bijbehorende energieprijs. Zo werden de panelen terugverdiend. De huurders hielden nog genoeg voordeel over. In beginsel leek dat logisch.

Gedurende de tijd veranderden echter de energieprijzen en kwam er discussie over de salderingsregeling. Huurders merkten dat hun opbrengst niet altijd zo uitviel als was beloofd. De bijdrage die ze betaalden, sloot soms niet meer aan bij de werkelijke opbrengst. Ook de manier waarop corporaties de investeringen doorberekend, riep vragen op. Mensen vroegen zich af: waarom moet ik een vast bedrag per paneel betalen, ongeacht hoeveel ze opleveren. De situatie werd complexer toen duidelijk werd dat er vanaf 2027 een nieuwe regeling komt voor het terugleveren van stroom.

Financiële gevolgen voor de huurder

Kostenstructuur: waarom gaat de huurder betalen

De servicekosten voor de panelen zijn vaak gebaseerd op een vast bedrag per paneel. Soms gaat het om enkele euro’s per maand per paneel. In de situatie dat de energieprijs hoog is, lijkt dat best mee te vallen. Je wekt meer op dan je verbruikt, wat voordeel oplevert op de energierekening. Het is normaal dat de investering van de verhuurder wordt terugverdiend. Toch hoor je steeds vaker: de huurder gaat betalen, maar dat wordt steeds meer. De oorzaak ligt in de veranderde omstandigheden.

Op de energierekening zie je twee kanten van het verhaal. Als de salderingsregeling volledig van kracht is, krijg je nog behoorlijk wat voordeel voor de teruggeleverde stroom. Zodra die saldering afgebouwd wordt, ontvang je minder vergoeding en gaat het maandbedrag aan servicekosten relatief zwaarder wegen. Zo kan het gebeuren dat je per saldo minder bespaart of zelfs moet bijbetalen. Dat is pijnlijk voor mensen met een krap budget.

Waarom de voorspelde besparingen niet altijd uitkomen

Er zijn meerdere redenen waarom de voorspelde besparingen niet altijd overeenkomen met de werkelijkheid. Ten eerste is er een verschil in de werkelijke opbrengst van de panelen. Sommige daken liggen ongunstig ten opzichte van de zon. Of de panelen zijn niet meer zo efficiënt als gehoopt. Misschien liggen ze niet in een optimale hoek of is er schaduw van andere gebouwen. Hierdoor wordt minder stroom opgewekt.

Ten tweede kunnen de energieprijzen schommelen. In periodes van lage energieprijzen is de waarde van zonnestroom minder hoog. Dat heeft direct invloed op het bedrag dat je bespaart. Als een huurder een vast bedrag aan servicekosten moet betalen, maar de stroomprijs daalt, dan blijft de huurder wel diezelfde bijdrage afdragen. Daardoor pakt de balans soms ongunstig uit.

Ten derde is de afbouw van de salderingsregeling een belangrijke factor. De politieke besluitvorming rond salderen kan zorgen voor minder voordeel. De huurder gaat betalen voor zonnestroom, maar de compensatie voor teruggeleverde elektriciteit neemt af. Dat leidt tot vragen: waarom worden de servicekosten niet verlaagd of aangepast. Veel bewoners ervaren dit als onrechtvaardig.

Veranderende regels en huurder gaat betalen

Wat houdt de salderingsregeling in

De salderingsregeling zorgt ervoor dat mensen met zonnepanelen de stroom die ze opwekken en terugleveren aan het net, kunnen wegstrepen tegen de stroom die ze verbruiken. Als je bijvoorbeeld 1000 kilowattuur teruglevert, hoef je over diezelfde hoeveelheid in principe geen verbruikskosten te betalen. Zo profiteer je van een lagere energierekening. Veel mensen vonden dat heel gunstig, omdat je zo extra geld bespaart.

Deze regeling staat echter ter discussie. De overheid heeft plannen om het salderen geleidelijk af te bouwen. Het idee daarachter is dat mensen meer gaan nadenken over hun eigen verbruik en opslagmogelijkheden van duurzame energie. De vergoeding die je krijgt voor teruglevering wordt stap voor stap lager. Zo wil men de markt voor batterijopslag stimuleren en zorgen dat mensen hun eigen opgewekte stroom direct gaan gebruiken. Deze beleidswijziging heeft grote invloed op de financiële haalbaarheid van zonnepanelenprojecten.

Hoe de nieuwe wetgeving vanaf 2027 invloed heeft

Vanaf 2027 treedt de aanpassing van de salderingsregeling in werking. Er is nog discussie over de precieze vorm, maar de rode draad is dat je elk jaar iets minder kunt salderen. Uiteindelijk moet dat leiden tot een situatie waarin je voor teruggeleverde stroom een lagere vergoeding krijgt dan voor de stroom die je verbruikt. Dat betekent een dalende opbrengst voor mensen die hun overtollige energie terugleveren.

In de praktijk betekent dit dat de huurder gaat betalen, want de huurder heeft een vast maandelijks bedrag aan servicekosten voor de panelen, maar gaat minder voordeel ervaren. Als de besparing op de stroomrekening terugloopt, merk je dat direct in je portemonnee. Het exacte bedrag verschilt per woning, per hoeveelheid panelen en per positie van het dak. Toch is het duidelijk dat er een groep huurders is die meer gaat betalen dan ze besparen, en dat leidt tot teleurstelling.

Gevoel van onrecht: waarom het voor huurders extra lastig is als huurder gaat betalen

Veel huurders hebben niet zelf gekozen voor de installatie van zonnepanelen op hun dak. Vaak staat er in de huurvoorwaarden dat de verhuurder de woning mag verduurzamen en daarvoor een vergoeding mag vragen. Huurders kunnen het proces moeilijk beïnvloeden. Als de verhuurder besluit tot plaatsing, heb je als bewoner niet altijd de mogelijkheid om nee te zeggen. Je betaalt dan verplicht servicekosten, terwijl je niet altijd controle hebt over hoe hoog deze bijdrage is.

Daar komt bij dat huurders een gevoel van onrecht ervaren, omdat ze vaak horen dat particulieren die hun eigen koophuis hebben, enorm profiteren van zonnepanelen. Die particulieren konden zelf een keuze maken, profiteren maximaal van salderen en houden soms een dikke besparing over. Dat contrast is voor huurders een bron van frustratie. Men voelt zich achtergesteld. Er was de belofte dat je door duurzaamheidsmaatregelen juist geld zou besparen. Nu ervaren sommigen juist extra kosten.

Impact op CO2 en duurzaamheid

Waarom zonnestroom toch een grote bijdrage kan leveren

Ondanks de financiële uitdagingen blijft zonnestroom een van de meest effectieve manieren om de uitstoot van CO2 te verlagen. Zonne-energie is schoon, hernieuwbaar en draagt niet bij aan luchtvervuiling zoals steenkool of gas dat doet. Door meer woningen van panelen te voorzien, verminderen we de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Dat is op de lange termijn cruciaal om klimaatverandering tegen te gaan.

Voor de samenleving als geheel is het gunstig om zoveel mogelijk duurzame opwek te hebben. Het voorkomt de uitstoot van broeikasgassen. Daarmee draag je bij aan nationale en internationale klimaatdoelen. Zonnestroom heeft daarnaast het voordeel dat de bron, de zon, onuitputtelijk is.

We hoeven ons geen zorgen te maken over het opraken van de grondstof. Toch moet er ook gekeken worden naar de praktische kant voor huurders, want als die uiteindelijk betalen voor iets dat niet meer oplevert, ondermijnt dat het draagvlak voor duurzaamheid.

De rol van CO2 reductie in het hele verhaal

CO2 reductie staat centraal in veel klimaatplannen. Overheden willen dat de uitstoot naar beneden gaat. Dat is nodig om ernstige opwarming van de aarde te voorkomen. Door op grote schaal zonnepanelen te installeren, kun je snel stappen maken. Maar als deze installaties onder sociale huurwoningen tot onvrede leiden, bestaat het gevaar dat het enthousiasme voor groene oplossingen afneemt.

Mensen voelen zich dan niet gesteund, maar juist benadeeld want de huurder gaat betalen. De sociale sector is bij uitstek een plek waar duurzaamheid betaalbaar moet zijn, zodat iedereen kan meeprofiteren van de groene transitie. Als dat niet het geval is, kan er verzet ontstaan tegen verdere investeringen. Dat zou zonde zijn, want daarmee loop je ook extra CO2 besparing mis.

Is er een gulden middenweg mogelijk

Om de CO2 uitstoot te verminderen, is het belangrijk dat er zoveel mogelijk draagvlak bestaat. Een gulden middenweg houdt in dat huurders niet opdraaien voor onevenredige kosten, terwijl verhuurders wel hun investeringen kunnen dekken. Er bestaan subsidieregelingen en mogelijkheden om de financiering anders in te richten, waardoor de huurder wel profiteert en er genoeg terugvloeit naar de partij die de panelen heeft betaald. Deze balans is essentieel om ook op de lange termijn de klimaatdoelen te halen.

Ervaringen en gevoelens van bewoners als huurder gaat betalen

Verschillende reacties uit de praktijk

In de praktijk hoor je uiteenlopende verhalen van huurders. Sommige bewoners zijn erg tevreden omdat ze daadwerkelijk een lagere energierekening ervaren. Zij zijn blij met de zonnepanelen op hun dak en betalen zonder bezwaar de servicekosten. Ze vinden het ook fijn dat ze meedoen aan de verduurzaming en een kleinere voetafdruk hebben.

Andere huurders voelen zich echter bekocht. Zij merken dat ze meer servicekosten betalen dan ze besparen. Ze vragen zich af of ze de panelen mogen laten verwijderen. Ze voelen zich met lege beloftes opgezadeld. Het kan pijnlijk zijn als je elke maand een bedrag afrekent en je verwacht dat er een besparing tegenover staat, maar die valt tegen of is zelfs negatief. Dat gevoel leidt tot telefoontjes en brieven richting de verhuurder. Soms escaleert dat in officiële klachten.

Huurder gaat betalen, het gevoel “een oor aangenaaid te worden”

Een harde uitdrukking die je vaker tegenkomt, is dat mensen zeggen zich een oor te voelen aangenaaid. Dat ontstaat doordat de belofte van kostenverlaging niet wordt waargemaakt. De huurder gaat betalen en ziet zijn woonlasten eerder stijgen dan dalen. Dat tast het vertrouwen in de verhuurder aan. Mensen verwachten dat een duurzaamheidsmaatregel hen helpt. Nu lijkt het soms alsof het een mooi verhaal was, maar dat de werkelijkheid anders is.

Dit negatieve sentiment kan ook gevolgen hebben voor de bereidheid om mee te werken aan toekomstige projecten. Als je eenmaal de ervaring hebt dat zonnepanelen je vooral geld kosten, ben je minder geneigd om in de toekomst weer ja te zeggen tegen andere vormen van verduurzaming. Daarmee kan op termijn de energietransitie vertragen.

De invloed op de algehele leefsituatie

Voor veel huurders is de maandelijkse huur een forse last. Als daar dan nog servicekosten bovenop komen voor zonnepanelen die niet het verwachte rendement opleveren, drukt dat extra op het budget. Het kan zorgen voor stress en financiële onzekerheid. Zeker bij mensen met een laag inkomen weegt elk tientje per maand. Men had gehoopt juist wat lucht te krijgen dankzij duurzame stroom, maar merkt nu dat dit niet altijd zo werkt.

Bovendien ontstaat er soms een sociaal probleem. Bewoners vergelijken hun situatie met die van omwonenden of kennissen die in een eigen woning wonen en wel profiteren. Of ze merken dat de buren goedkoper uit zijn door een betere ligging van hun dak, terwijl de servicekosten voor iedereen gelijk zijn. Dat kan leiden tot onderling onbegrip.

Mogelijkheden voor oplossingen

Betere afstemming van servicekosten op werkelijke opbrengst

Een vaak genoemde oplossing is om de servicekosten variabel te maken. In plaats van een vast bedrag per paneel, zou de verhuurder kunnen kiezen voor een systeem waarin de opbrengst van de panelen wordt gemeten.

Op basis van dat aantal kilowattuur kan dan een eerlijke servicevergoeding worden vastgesteld, zodat de huurder niet meer betaalt dan het werkelijke profijt.

Zo’n aanpak vergt investeringen in meetapparatuur en administratie.

Toch zou het de onvrede kunnen verminderen. Als een paneel niet goed functioneert of de opbrengst valt tegen, dan valt ook de bijdrage voor de huurder lager uit.

Daarmee voorkom je dat mensen uiteindelijk een hogere rekening krijgen dan hun opbrengst aan zonne-energie. Het geeft bovendien transparantie.

Aanpassen van de contractvoorwaarden als huurder gaat betalen

Een andere optie is dat verhuurders hun contractvoorwaarden met de huurder herzien. Men kan bijvoorbeeld afspreken dat de servicekosten na een paar jaar worden geëvalueerd. Als de stroomprijs is gedaald of de salderingsregeling afgebouwd is, kan de bijdrage omlaag. Zo houd je rekening met veranderende omstandigheden.

Ook zou de huurder meer inspraak kunnen krijgen in het plaatsen van zonnepanelen. Dat verhoogt het gevoel van eigenaarschap en participatie. Als mensen meer controle hebben, beseffen ze beter welke risico’s en voordelen er aan verbonden zijn. Ze kunnen dan ook meedenken over manieren om de opgewekte stroom meteen te gebruiken, bijvoorbeeld door het installeren van een warmtepomp of elektrische boiler. Dat vergroot de eigen consumptie van zonnestroom.

Subsidies en gemeentelijke initiatieven als huurder gaat betalen

Overheden kunnen een rol spelen door extra subsidies beschikbaar te stellen aan verhuurders die zonnepanelen op sociale huurwoningen plaatsen. Die subsidies zouden dan speciaal bedoeld kunnen zijn voor het verlagen van servicekosten of het compenseren van huurders als de salderingsregeling verandert. Zo zorg je dat de energietransitie gedragen wordt door iedereen, niet alleen door mensen met een koopwoning.

Ook gemeentelijke energiecoaches en voorlichtingscampagnes kunnen helpen. Huurders kunnen leren hoe ze hun energierekening echt omlaag kunnen krijgen door slim met stroom om te gaan. Ze kunnen advies krijgen over het moment van energieverbruik, zodat ze meer direct eigen zonne-energie gebruiken. Dat minimaliseert de noodzaak om stroom terug te leveren en pakt gunstig uit als de salderingsregeling wordt afgebouwd.

Collectieve batterijopslag en andere innovaties

Een andere innovatie die steeds vaker genoemd wordt, is collectieve batterijopslag. Hierbij wordt een grote accu in de buurt geplaatst, waar meerdere woningen gebruik van kunnen maken. De overdag opgewekte zonne-energie wordt opgeslagen en kan ’s avonds gebruikt worden. Op die manier ben je minder afhankelijk van salderen. Zo kun je als huurder meer voordeel halen uit je eigen stroom.

Het vergt wel goede afspraken, want batterijopslag is nog relatief duur. Maar in de toekomst kan dit een rendabele optie worden. Als de buurt samenwerkt, kunnen de kosten gedeeld worden. Verhuurders kunnen zo’n project faciliteren en ervoor zorgen dat de huurders collectief profiteren. Zo’n oplossing kan de schok van een wegvallende salderingsregeling verzachten.

Conclusie en toekomstperspectief als huurder gaat betalen

De boodschap dat de huurder gaat betalen voor zonnestroom heeft veel losgemaakt. Oorspronkelijk was het idee dat zonnepanelen op huurwoningen zouden bijdragen aan lagere woonlasten. Dat bleek een aantrekkelijke gedachte: minder CO2 uitstoot, meer groene stroom en uiteindelijk een besparing op de energierekening. Toch zien we nu dat de praktijk weerbarstiger is, want de huurder gaat betalen. De servicekosten kunnen hoger uitvallen, de salderingsregeling wordt minder gunstig en sommige daken leveren niet genoeg stroom om de kosten te rechtvaardigen.

Dat leidt tot onvrede. Huurders voelen zich in de steek gelaten als hun beloofde voordeel verandert in een kostenpost. De term “ze voelen zich een oor aangenaaid” komt voort uit de frustratie dat een duurzame oplossing zich tegen hen keert. Mensen hadden gehoopt op een financieel steuntje in de rug, maar merken dat hun maandlasten stijgen. Dat is vooral voor mensen in de sociale sector een hard gelag.

Toch blijft zonne-energie een belangrijke pijler voor de energietransitie. Het is onmisbaar voor het terugdringen van fossiele brandstoffen en het verlagen van CO2 emissies. De vraag is hoe we deze vorm van opwekking eerlijk en betaalbaar houden voor huurders. Er zijn verschillende oplossingen in beeld. Het variabel maken van de servicekosten kan helpen. Ook het aanpassen van contractvoorwaarden en het bieden van subsidies kan een positieve bijdrage leveren. Nieuwe innovaties zoals batterijopslag of energieopslag in buurtverband kunnen de pijn van afbouwende saldering verzachten.

Wil de verduurzaming succesvol blijven, dan is een goede balans tussen verhuurder en huurder nodig. De verhuurder heeft immers ook belang bij een gezond financieel plaatje, maar de huurder moet niet de dupe worden van veranderingen in overheidsbeleid of het doorrekenen van investeringskosten. Mensen die in een huurwoning wonen, moeten net als huizenbezitters kunnen profiteren van de voordelen van groene energie. Alleen dan zal er op brede schaal draagvlak zijn om door te gaan met het verduurzamen van de woningvoorraad.

De toekomst brengt ongetwijfeld meer verandering. De prijs van zonnepanelen kan blijven dalen. De ontwikkeling van energieopslagsystemen kan sneller gaan dan we nu denken. De overheid kan het beleid opnieuw bijstellen. Dit alles maakt duidelijk dat het onderwerp “huurder gaat betalen” niet zwart-wit is, maar vol nuances zit. Het is belangrijk om alert te blijven op de rechten en belangen van huurders, zodat de energietransitie niet strandt in wantrouwen en teleurstelling.

Ten slotte is het goed om te beseffen dat groene stroom en CO2 reductie doelen zijn die de hele maatschappij aangaan. We kunnen de lasten en lusten niet alleen bij huurders neerleggen, zeker niet als de huurder gaat betalen voor panelen die weinig voordeel opleveren. Samenwerking tussen verhuurders, overheden en bewoners is noodzakelijk om de klimaatdoelen te halen en de woonlasten eerlijk te verdelen. Dan pas kunnen we spreken van een duurzame toekomst die voor iedereen gunstig is.