Russisch gas Nederland: geleidelijke uitfasering vanaf 2027

Achtergrond van de import

Sinds decennia betrekt Nederland een deel van zijn aardgas uit Rusland. Eeuwen geleden ontdekte men Gronings gas maar sindsdien veranderde de energiemix. Toen de afhankelijkheid van Russische energie groeide stelden analisten al vragen over geopolitieke risico’s. Kort na de inval in Oekraïne zagen veel landen een duidelijke noodzaak om deze afhankelijkheid te beperken. Enerzijds blijkt het een sterke hefboom voor Rusland om druk uit te oefenen. Anderzijds willen consumenten en bedrijven zeker zijn van betaalbare en betrouwbare energie.

Bovendien daalde het aandeel Russisch gas in de EU van bijna de helft in 2021 naar rond dertien procent in 2024. Toch komt nog steeds bijna een vijfde van het gas in Nederland uit Rusland. Op deze wijze stroomt jaarlijks miljarden euro’s richting het Kremlin. Dat willen wij niet langer toestaan.

Impact op Nederland

Veel Nederlanders merken sinds enkele jaren dat energieprijzen schommelen. Daarbij spelen marktdynamiek en geopolitieke spanningen een rol. Nederlanders betalen gemiddeld meer voor gas en elektriciteit wanneer de wereldmarkt onder druk staat. Daardoor komt het budget van gezinnen en mkb flink onder druk te staan. Daarom stimuleert de overheid isolatie, zonnepanelen en warmtenetten.

Voorzieningszekerheid en risico’s

Via pijpleidingen komt gas direct naar Nederland. Als een leverancier plots de gaskraan dichtdraait ontstaat er een tekort. Daarom werken overheden en netbeheerders aan een netwerk vol alternatieven. Zo zijn er opslagfaciliteiten en vloeibaar gas terminals in opkomst. Desondanks blijft het cruciaal om zo snel mogelijk te schakelen naar andere brandstoffen en groene oplossingen.

Russisch gas Nederland: Gevolgen voor energieprijzen

Doordat de gasprijs internationaal wordt verhandeld betalen wij mee aan de wereldmarktprijs. Wanneer vraag en aanbod uit balans raken volgen prijspieken. Die pieken raken vooral mensen met een kleiner budget. Daarom helpt de overheid met subsidies en collectieve inkoopacties om de kosten te drukken.

Russisch gas Nederland: Plan van de EU voor geleidelijke afbouw

De Europese Commissie kondigde begin 2025 aan dat rond 2027 alle langlopende contracten voor Russisch gas vervallen. Tot die tijd stopt de EU stapsgewijs met nieuwe overeenkomsten en kortlopende afspraken op de markt. Daarna volgt de definitieve stopzetting. Daarmee wil de EU voorkomen dat Rusland nog energie-inkomsten krijgt die de oorlog tegen Oekraïne financieren. De Commissie benadrukt dat de geleidelijke afbouw moet samen gaan met een betrouwbare overgang om tekorten te vermijden.

Russisch gas Nederland: Fasering en stappenplan

Eerst draait de EU dit jaar al een derde van de huidige importcontracten terug door geen nieuwe overeenkomsten meer te sluiten. Ten tweede past de EU marktregels aan zodat kortetermijnaankopen uit Rusland niet langer mogelijk zijn. Ten derde vervallen in 2027 de laatste langetermijncontracten. Tegelijkertijd investeert de Unie in alternatieven en infrastructuur zoals terminals voor vloeibaar gas en projecten voor groene waterstof.

Russisch gas Nederland: Politieke discussie en steun

Er bestaat felle discussie binnen de EU over dit plan. Vooral landen die nog sterk afhankelijk zijn van Russisch gas trekken aan de rem. Hongarije en Slowakije waarschuwen voor hogere kosten en tekorten. Aan de andere kant roepen veel lidstaten de EU op om door te pakken. Voorzitter Von der Leyen benadrukt dat energie die naar ons continent komt niet de prijs mag zijn voor een gewapend conflict. Wij zijn dit verplicht aan onze ondernemers en onze vrienden in Oekraïne.

Alternatieven voor aardgas

Gelukkig zijn er inmiddels voldoende alternatieven voor Russisch gas. Zo importeert Nederland en de EU vloeibaar gas uit de Verenigde Staten en Qatar. Daarnaast ontvangen wij LNG per schip via nieuwe terminals. Tevens versnellen we de inzet van hernieuwbare energie zoals wind op zee en zon op land. Op langere termijn komt groene waterstof beschikbaar voor zware industrie en transport.

Russisch gas Nederland: Vloeibaar gas en opslag

Vloeibaar aardgas ook wel LNG genoemd vormt een direct alternatief. Via terminals in de Rotterdamse haven kan LNG worden omgezet naar gasvorm en in het gasnet worden gepompt. Verder breiden we de ondergrondse gasopslagcapaciteit uit. Zo blijven we flexibel bij piekvraag.

Russisch gas Nederland: Hernieuwbare energie en waterstof

Ten slotte versnellen we de bouw van windparken op zee. Ook stimuleert de overheid landelijke zonnevelden en kleinschalige installaties. Tegelijkertijd werken bedrijven aan groene waterstofinstallaties. Die zetten windenergie om in waterstof. Waterstof levert straks schone energie voor energie intensieve sectoren.

Russisch gas Nederland: Wat betekent dit voor bedrijven en huishoudens

Bedrijven en huishoudens kunnen anticiperen op deze veranderingen. Bedrijven zien kansen om te verduurzamen en concurrerender te worden. Denk aan energiebedrijven die investeren in warmtenetten of groene stroom. Ook speelt isolatie en energieadvies een belangrijke rol voor kantoren en productiehallen.

Russisch gas Nederland: Tips voor huishoudens

Veel mensen merken direct voordeel van isolatie van muren en daken. Daarnaast loont het om zonnepanelen te plaatsen en slimme thermostaten te gebruiken. Zo verlagen wij ons gasverbruik en beschermen we het budget tegen prijspieken. Ook collectieve inkoopacties leiden tot lagere tarieven en minder administratieve lasten.

Russisch gas Nederland: Tips voor mkb en industrie

Kleine en middelgrote ondernemingen kunnen subsidie aanvragen voor energiebesparende maatregelen. Verder kunnen bedrijven energie-inkoop gezamenlijk organiseren via coöperaties. Grote industrieën investeren in hernieuwbare waterstof en elektrische opslag om minder gas te gebruiken.

Russisch gas Nederland: Conclusie en toekomstperspectief

Samengevat zet de EU een duidelijke stap om de afhankelijkheid van het gas in Nederland en de rest van Europa te beëindigen. Vanaf 2025 stopt de Unie met nieuwe contracten. In 2027 eindigt de laatste overeenkomst. Tegelijkertijd versnellen we de energietransitie met alternatieven zoals LNG opslag en hernieuwbare energie. Zo bouwen we aan een schone en geopolitiek veilige toekomst.

Voldoende alternatieven zijn beschikbaar. Iedereen kan bijdragen door te investeren in energie-efficiëntie en duurzaam opwekken. Samen garanderen we leveringszekerheid en verlagen we de CO₂-uitstoot. Zo bewijzen wij dat Nederland zijn rol neemt in een toekomst zonder Russisch gas.